Inhoud

​

Deze heruitgave van het werk “Vrouwenkiesrecht” van Aletta Jacobs en Frederike van Balen-Klaar is het eerste boek onder het imprint Historia Scripta. De teksten zijn zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst en betekenis daarvan hertaald om tot een uitgave te komen die tegenwoordig goed leesbaar is zonder afbreuk te doen aan de oorspronkelijke stijl en bedoelingen van de schrijfsters.

 

Citaten zijn ongewijzigd overgenomen. Voor de (ver)korte biografie die voorafgaat aan de hoofdtekst is gebruik gemaakt van de autobiografie “Herinneringen” van Aletta Jacobs vanuit de gedachte dat niemand anders dan zijzelf het best in staat is over haar leven te vertellen. Beschreven zijn haar kinderjaren, omdat die bepalend zijn geweest voor haar latere leven en haar uitgesproken gevoel van rechtvaardigheid. Zeker hebben het milieu waarin zij opgroeide en haar vader daarbij een belangrijke rol gespeeld. Daarnaast is in geparafraseerde vorm opgenomen wat zij zelf zegt over de strijd die ze in Nederland en internationaal gevoerd heeft voor het vrouwenkiesrecht omdat dit past bij het hoofdthema van dit boek.

 

De tekst van Vrouwenkiesrecht is van de hand van twee auteurs. Wie welk deel geschreven heeft, kan niet worden opgemaakt uit de tekst zelf. Het is dus een gezamenlijk product. Aletta Jacobs is met recht opgenomen in de Canon van Nederland[3]. Zij is een zeer inspirerende persoonlijkheid die met haar doorzettingsvermogen al vanaf jonge leeftijd tegen de verdrukking in tot een voorbeeld is geworden voor de strijd tegen onrecht. Omwille van de handzaamheid van dit boek is alleen een verkorte biografie over haar opgenomen, omdat zij – zeker buiten de kring van strijdsters voor de rechten van de vrouw – toch veruit de bekendste is van de beide auteurs. Dat neemt niet weg dat ook Frederike van Balen-Klaar haar sporen heeft verdiend bij het tot stand brengen van positieve veranderingen in de positie van de vrouw in de samenleving eind 19e en begin 20e eeuw. Haar zoon mr. W.J. van Balen heeft een biografie over haar geschreven onder de titel Frederike[4], waarnaar verwezen kan worden voor de geïnteresseerde.

 

Het beeldmateriaal uit deze uitgave is afkomstig uit de autobiografie van Aletta Jacobs. De voetnoten zijn van de bewerker. De aantekeningen aan het eind van hoofdstuk 6 zijn van de hand van de beide auteurs Aletta Jacobs en Frederike van Balen-Klaar.

 

Voor de volledigheid is de rede die Aletta Jacobs heeft uitgesproken ter gelegenheid van het “Nationaal Congres van het Nederlandsch Comité van Vrouwen voor Duurzamen Vrede” dat op 28-29 april 1917 in Den Haag plaatsvond. Deze bijdrage, met als titel “De vrouw en de vredesbeweging in verband met het vrouwenkiesrecht” moet worden geplaatst in de context van de gebeurtenissen van dat moment. De Eerste Wereldoolog was in volle gang en in het bijzonder de Slag om Arras aan het westelijk front, die werd uitgevochten van 9 april tot 16 mei, vond bij het uitspreken van haar rede plaats. Het ging hierbij om een Brits offensief waarbij de Duitse stellingen werden aangevallen bij de Franse plaats Arras. Aanvankelijk was het offensief succesvol vanuit Brits standpunt, maar eindigde tenslotte in een patstelling en een treurige balans van 160.000 doden aan Britse zijde en 125.000 aan Duitse kant.

​

U kunt de uitgave direct bestellen door op de afbeelding hierna te klikken. Een inkijkexemplaar kunt u raadplegen door op de afbeelding van de cover hierboven te klikken.

​

Links in de voetnoten naar overige documenten

​

3    Noot van de bewerker: https://www.canonvannederland.nl/nl/alettajacobs (geraadpleegd op 6 april 2023).

4    Noot van de bewerker: De biografie over Frederike van Balen-Klaar die door haar zoon mr. W.J. van Balen is geschreven is verschenen in 1947 bij uitgeverij Amsterdamsche boek-en courantmij. N.V. en te raadplegen via: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB28:001895000:pdf (geraadpleegd op 6 april 2023).

7    Noot van de bewerker: De uitgave van “De toekomst der vrouw” van Mr. B. D. H. Tellegen is te raadplegen via https://play.google.com/books/reader?id=RsNYAAAAcAAJ&pg=GBS.PP2&hl=nl. (Geraadpleegd op 3 april 2023).

8    Noot van de bewerker: Aletta Jacobs refereert hierbij aan het boek: “De praktijk onzer grondwet Deel I” door mr. J. Heemskerk Az., Utrecht, J. L. Beijers, 1881, p. 115. Te raadplegen via: https://play.google.com/books/reader?id=BQZWAAAAcAAJ&pg=GBS.PA114&hl=nl. (Geraadpleegd op: 3 april 2023).

18 Noot van de bewerker: Zie meer hierover https://www.hogeraad.nl/actueel/nieuwsoverzicht/2022/oktober/uitspraak-hoge-raad-1883-gepubliceerd-verzoek-aletta-jacobs-stemrecht (geraadpleegd: 25 maart 2023). De uitspraak zelf is te raadplegen via https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:HR:1883:1 (Geraadpleegd: 25 maart 2023).

19 Noot van de bewerker: Meer informatie is te vinden op de website https://resources.huygens.knaw.nl/socialezekerheid/instellingen_en_personen/show_long/NedVervoorVrouwenbelangen (geraadpleegd: 25 maart 2023). Zie ook: https://web.archive.org/web/20170915150056/https://www.atria.nl/nl/publicatie/vrouwenkiesrecht-nederland (Geraadpleegd: 25 maart 2023).

20 Noot van de bewerker: Zie voor meer informatie over de International Alliance of Women https://www.womenalliance.org/about-iaw/what-is-iaw/iaws-work-as-an-ngo (Geraadpleegd: 25 maart 2023).

21 Noot van de bewerker: Een verslag van het 6e internationale congres voor vrouwenkiesrecht van 12 tot 17 juni 1911 te Stockholm is te vinden in tijdschrift De Ploeger van september 1911, p. 2. Het tijdschrift is opgenomen op de website van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis: https://collectie.atria.nl/viewer/371383/?offset=&height_top=60&css-name=include&dir_ico=%2Fassets%2Fimages%2Fviewer%2Fblack%2F#page=2&viewer=picture&o=&n=0&q= (geraadpleegd: 2 april 2023).

22 Noot van de bewerker: Zie voor een korte beschrijving van het kabinet Heemskerk https://www.parlement.com/id/vh8lnhrp8ws5/kabinet_heemskerk_1908_1913. De tekst van de Arbeidswet met een toelichting daarop vindt u hier https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?query=Arbeidswet&coll=boeken&page=1&identifier=MMKB18:007355000:00005&facets%5Bperiode%5D%5B%5D=1%7C20e_eeuw%7C1910-1919%7C.

23 Noot van de bewerker: William Ewart Gladstone werd geboren op 29 december 1809 in Liverpool. Hij stierf op 19 mei 1898 in Hawarden Castle, Flintshire. Hij was vier keer premier van Engeland en lid van de liberale partij. Voor meer informatie over zijn politieke leven kan verwezen worden naar: https://www.gov.uk/government/history/past-prime-ministers/william-ewart-gladstone.

25 Noot van de bewerker: Voor een uitgebreider verslag over het vrouwenkiesrecht in de Scandinavische landen kan verwezen worden naar: Vrouwenkiesrecht in de Skandinavische landen door Dr. Aletta H. Jacobs, Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (Overgedrukt uit “Land en Volk” en bijgewerkt tot November 1911), online te raadplegen via: https://www.gutenberg.org/files/29526/29526-h/29526-h.htm (Geraadpleegd op 12 april 2023).

27 Noot van de bewerker: Het archief van het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid is te raadplegen via: https://collectie.atria.nl/archives/item/440062-archief-nationaal-bureau-voor-vrouwenarbeid-nbv-1863-1901-1951.

28 Noot van de bewerker: Jugendliches Seelenleven und Krieg door William Stern in: “Beihefte zur Zeitschrift für angewandte Psychologie”, Heft 12, Verlag von Johann Ambrosius Barth, Leipzig, 1915. Zie: https://ia601704.us.archive.org/2/items/beihefte-zur-zeitschrift-fur-angewandte-psychologie-und-psychologische-sammelforschung-11-13.1915-16/Beihefte%20zur%20Zeitschrift%20f%C3%BCr%20angewandte%20Psychologie%20und%20psychologische%20Sammelforschung%2011-13.1915-16.pdf, p. 107.

30 Noot van de bewerker: Bertha Sophie Felicitas, Barones von Suttner werd geboren in Praag op 9 juni 1843 en overleed in Wenen op 21 juni 1914. Zij was de eerste vrouw die in 1905 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg. Doordat ze ooggetuige was van de verschrikkingen tijdens de Russisch-Turkse oorlog werd zij een overtuigd pacifiste en schreef zij de roman en bestseller Die Waffen nieder!, die in vele talen is uitgegeven. Ze ijverde onvermoeibaar voor vrede en pleitte voor een internationaal Hof van Arbitrage en kan in die zin beschouwd worden als de geestelijk moeder van dit Hof in het Haagse Vredespaleis. Haar roman is te raadplegen via: https://www.literaturdownload.at/pdf/Bertha%20von%20Suttner%20-%20Die%20Waffen%20nieder.pdf.

31 Noot van de bewerker: Inmiddels heeft de geschiedenis geleerd dat ook vrouwen hun mannetje staan als het gaat om oorlogsretoriek, ook al wordt het verpakt als defensie. Denk bijvoorbeeld aan de Falklandoorlog en de rol van de Britse premier Margaret Thatcher in dit conflict. Hierbij moet wel worden aangetekend dat het eerste gewelddadige optreden van de zijde van de Argentijnen kwam en in het algemeen kan toch nog steeds worden gesteld dat het doorgaans mannen zijn die dit soort conflicten aanstichten. Een diplomatiek antwoord was ook in dit conflict te verkiezen geweest en dat geldt dan zowel voor de reactie van de Britten als voor het kracht bij zetten van de verklaarbare aanspraken van Argentinië op ‘hun’ Islas Malvinas. Zie o.a. https://historiek.net/falklandeilanden/7207/#:~:text=Eilandengroep%20in%20het%20zuiden%20van,noemt%20de%20eilanden%20Islas%20Malvinas.

32 Noot van de bewerker: Louis Raemaekers, geboren in Roermond op 6 april 1869 en overleden in Scheveningen op 25 juli 1956 was een Nederlands politiek tekenaar die vooral tijdens de Eerste Wereldoorlog grote bekendheid kreeg. Hij was fel gekant tegen de Duitse inval in België tijdens die oorlog en een voorstander van het opheffen van de politieke neutraliteit van Nederland. De Nederlandse regering heeft ook tekeningen van hem in beslag laten nemen, waarschijnlijk onder druk van de Duitse agressor. Er is veel over hem geschreven. Zie bijvoorbeeld: https://kunstexpert.com/kunstenaar/louis-raemaekers of https://louisraemaekers.com.

​