Productinformatie en
gerelateerde documenten

SamenWereld

Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren

Peter Hovens

De ene crisis stapelt zich op de andere. Het geloof dat de overheid in staat is om met werkbare oplossingen te komen is ver weg. Het vertrouwen in de Tweede Kamer en de regering is historisch laag. Hoelang duurt het nog voordat het hele politieke systeem in elkaar zakt? En gaan we daarop wachten?

De politiek kan weer in de gunst van de kiezers komen door zich los te maken uit de systeemwereld en zijn oorsprong te hervinden in de leefwereld. Renovatie van het staatsrechtelijk bouwwerk is mogelijk vanuit de kracht van de samenleving en de verbinding met de burgers. Daar zit ook het aanknopingspunt om het probleemoplossend vermogen van de overheid aanzienlijk te laten groeien.

In dit boek biedt Peter Hovens tal van nieuwe inzichten over mogelijkheden waarmee politiek en overheid het verloren geloof en vertrouwen van burgers kunnen herwinnen. Enkele daarvan zijn:

Hoe gemeenten de positie van Eerste Overheid krijgen.
Waarom Nederland moet worden ingedeeld in veertig gemeenten.
Hoe de Methode Samenlevingsbeleid ingezet wordt voor het creëren van uitvoerbaar enhandhaafbaar beleid.
Waarom ook kinderen stemrecht moeten krijgen.
Hoe de Algemene Wil van het volk vertaald kan worden naar het Algemeen Belang vande politiek.
Waarom Pieter Omtzigt vijf stemmen moet krijgen in het parlement.
Hoe politiek ook een leuke bezigheid kan zijn.

Peter Hovens is bestuurskundige en heeft uitgebreide ervaring in het openbaar bestuur alsambtenaar, volksvertegenwoordiger, bestuurder en consultant. Hij helpt overheden met het effectief oplossen van maatschappelijke vraagstukken met inbreng van de samenleving. Hij traint ambtenaren in het geven van leiding aan veranderingsprocessen.

Recensie

In SamenWereld geeft Peter Hovens een indrukwekkend brede oriëntatie op de wereld van overheidsbestuur en politiek. Daarbij schuwt hij het niet om zijn betoog te ondersteunen met de inzichten van een breed scala van filosofen, politicologen, rechtsgeleerden, bestuurskundigen, economen. Van Johannes Althusius (de Duitse calvinistische staatkundige) tot Hendrik Johannes Cruijff (de wereldvermaarde voetballer uit Betondorp Amsterdam) .

Het boek is beschrijvend en normatief. In zijn beschrijving geeft Peter Hovens een stevige en soms licht cynische kijk op het functioneren, het probleemoplossend vermogen van de overheid, het bestuur en de politiek. In de oplossingen geeft hij juist weer blijk van een bijna revolutionair optimistische kijk op het vermogen van de overheid om zichzelf te hervormen. Dat doet geen afbreuk aan zijn overtuiging dat het anders moet en kan. In die zin is het ook inspirerend!

Han Polman

Voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur en

Commissaris van de Koning in de provincie Zeeland

Verwijzingen in de voetnoten

[17] Zie: https://www.wbs.nl/publicaties/makkers-ten-laatste-male.

[30] Zie: https://nos.nl/collectie/13915/artikel/2445243-enquete-vertrouwen-in-de-politiek-is-enorm-laag

[33] Zie: https://digitaal.scp.nl/ssn2020/maatschappelijke-en-politieke-participatie.

[48] Bron: https://www.rijksfinancien.nl/memorie-van-toelichting/2022/OWB/B/onderdeel/1066476#.

[50] Engels, J.W.M. en M.J. Fraanje (2016). De bestuurlijke organisatie van Nederland, Historie, grondslagen, werking en debat, Deventer, 2013, p. 8; Zie ook Dekker, Rik, Een Constitutioneel Organogram van het Huis van Thorbecke, Een onderzoek naar de staatsrechtelijke beginselen achter de gedecentraliseerde eenheidsstaat, januari 2016, vindplaats: https://www.staatsrechtkring.nl/wp-content/uploads/2016/03/Dekker-Een-Constitutioneel-Organogram-van-het-Huis-van-Thorbecke_Jonge-Onderzoekersdag-2016_Staatsrechtkring.pdf.

[54] De VNG is zelf ook op zoek naar een versteviging van de positie van gemeenten als eerste overheid. Ze spreekt over ‘het model van het omgekeerd medebewind’. Dat gaat volgens mij niet werken, omdat het rijk uiteindelijke bepaalt wat er gebeurt. Zie Vereniging van Nederlandse Gemeenten (2022). Op weg naar een sterkere lokale bestuurslaag. Discussienotitie Verenigingsstrategie 2030. Zie: https://vng.nl/sites/default/files/2022-10/Verenigingsstrategie-2030-Discussienotitie.pdf.

[62] Zie: https://www.eerstekamer.nl/overig/20220314/naar_nieuwe_vormen_van_decentraal/document3/f=/vlrcorywkmzy_opgemaakt.pdf.

[63] Zie: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/07/01/1-juli-2022-wijziging-wet-gemeenschappelijke-regelingen.

[64] Plato’s wetten, deel 2, boek 5, vindplaats http://www.arsfloreat.nl/documents/Plato11.pdf, pp. 221-222.

[65] Zo’n 75% van de burgers is daar voorstander van. Zie den Ridder, Josje (2020). Maatschappelijke en politieke participatie, In: De Sociale staat van Nederland 2020, Sociaal en Cultureel Planbureau. Geraadpleegd 20 januari 2023 op https://digitaal.scp.nl/ssn2020/maatschappelijke-en-politieke-participatie.

[73] De commissie heeft het uit 2006 daterend voorstel van het Burgerforum kiesstelsel uit de kast gehaald. In november 2006 adviseerde het burgerforum kiesstelsel om kiezers voortaan te laten stemmen op ofwel een partij, ofwel een specifieke kandidaat. Zie: https://www.parlement.com/id/vhnnmt7ltkw7/burgerforum_kiesstelsel.

[75] Zie Whitepaper participatiekwadrant: https://www.burgerdialoog.nl/participatiekwadrant.

[76] Zie hier een initiatief om de kiesdrempel te verhogen https://verhoogkiesdrempel.nl.

[77] Geert Waling, 100 jaar zetelroof en fractiediscipline, Historiek.net, 14 februari 2017, https://historiek.net/zetelroof-geschiedenis-geerten-waling/67080.

[90] Voor een overzicht hoe een en ander zich in de tijd heeft ontwikkeld zie Klinkers, Leo (2003), Volksvertegenwoordiging vaarwel. Zie: https://www.samenwereld.nl/wp-content/uploads/2021/05/Volksvertegenwoordiging-vaarwel-versie-01jan04.pdf.

[106] Zie: www.gemeentezuidlimburg.nl.

[113] Ik heb een dergelijk proces eerder beschreven voor het lokale niveau: Hovens, Peter (2020). Lokale overheid vernieuwd, Een spoorboekje voor politici die willen veranderen. Zie: https://www.samenwereld.nl/download-lokale-overheid-vernieuwd.

[116] Otjes, Simon (2020, oktober 26). Hoeveel zetels moet de Tweede Kamer hebben? Zie: https://www.montesquieu-instituut.nl/id/vld2lpwf8xxo/nieuws/hoeveel_zetels_moet_de_tweede_kamer.

[124] Blijkens onderzoek van Ipsos maakten bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2023 41% van de kiezers gebruik van een stemhulp. Zie: https://www.ipsos.com/nl-nl/peiling-bekendheid-provinciale-statenverkiezingen-stijgt-verder-kieswijzers-belangrijkste-bron-van.

[125] Uit een onderzoek van BNNVARA Kassa (2017) blijkt dat 40% van de ondervraagde invullers van zo’n stemhulp de vragen niet altijd begrijpt. Zie: https://www.uitzendinggemist.net/aflevering/382714/Kassa.html.

[126] Zie: https://www.parlement.com/id/vh8lnhrqszxu/tussentijds_vertrek_uit_de_tweede_kamer.

[130] Zie: https://www.uva.nl/shared-content/faculteiten/nl/faculteit-der-maatschappij-en-gedragswetenschappen/nieuws/2021/01/verkiezingen--waarom-al-stemmen-op-je-16e-veel-beter-is.html.

[131] Koole, Ruud, (2021). Het wankele evenwicht in de democratische rechtsstaat, In: Socialisme & Democratie, Wiardi Beckman Stichting, https://www.wbs.nl/publicaties/het-wankele-evenwicht-de-democratische-rechtsstaat.

[132] Het plan van aanpak kan hier worden gedownload: https://www.samenwereld.nl/wp-content/uploads/2023/04/Plan-van-aanpak-structurele-verhoging-betrokkenheid-burgers.pdf.

[133] Nationaal Raadsleden Onderzoek 2021, https://www.daadkracht.nl/wp-content/uploads/2021/11/NRO-2021-onderzoeksrapport.pdf.

[136] Zie: https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2006-2007/de-wouter-tapes2.html; vanaf 17:36.

[144] Hier vind je informatie over de onlineopleiding over de Methode Samenlevingsbeleid: https://www.samenwereld.nl/salespage-basiscursus-samenlevingsbeleid.

[146]